Παιδικές φοβίες: Πώς θα τις αντιμετωπίσουμε

Όταν το σκοτάδι, τα ζώα ή το … σχολείο γίνονται πήγες υπερβολικού φόβου, τότε τα παιδία

χρειάζονται τη βοήθειά μας. Με κατανόηση και τις γνώσεις των ειδικών το πρόβλημα

ξεπερνιέται και ο κόσμος γίνεται πάλι φιλικός ασφαλής για όλους.

Ο φόβος δεν είναι σπάνιο συναίσθημα στην παιδική ηλικία. Αντίθετα, προκαλείται πού συχνά όταν τα παιδία έρχονται αντιμέτωπα με πράγματα και καταστάσεις, που είτε δεν τους είναι οικία, είτε τα συνοδεύει μια δυσάρεστη εμπειρία του παρελθόντος. Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις που τα πράγματά δεν είναι και τόσο άπλα. Όταν , δηλαδή, αυτός ο φόβος γίνεται αδικαιολόγητα ισχυρός –και μάλιστα της περισσότερες φορές ανεξήγητός- και δυσκολεύει πραγματικά τη ζωή του παιδιού , τότε τα φυσιολογικά όρια έχουν ξεπεραστεί και βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις παιδικές φοβίες.

Αν και κάποιες φορές τα όρια μεταξύ φόβου και φοβίας δεν είναι ευδιάκριτα συνήθως υπάρχουν ανάμεσα τους ορισμένες έντονες διαφορές. Η σύμβουλος ψυχολόγος Μαρίλη

Ανδριοπούλου διευκρινίζει: « Η φοβία είναι ένας επίπονός , παθολογικός, έντονος φόβος

ενός αντικειμένου ή μιας κατάστασης , που συνοδεύεται από την προσπάθεια του μπορεί

να παιδιού να αποφύγει το φοβικό ερέθισμα πάση θυσία. Το παιδί που έχει μια φοβία , να

αντιλαμβάνεται ότι αυτό που νιώθει είναι παράλογο , αλλά παράλληλα δεν μπορεί να απαλλαγεί από αυτό. Συνήθως η αιτία μιας φοβίας είναι μια τραυματική εμπειρία, ή οποία

δεν αντιμετωπίστηκε στο παρελθόν ,άλλα κατάφερε να ¨ φωλιάσει¨ βαθιά στην παιδική

ψυχή . Αντίθετα , ο απλός φόβος είναι συναίσθημα το οποίο προκαλείται από ένα υπαρκτό και ένα ρεαλιστικό κίνδυνο. Γι’ αυτό άλλωστε και η ένταση του φόβου σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα μειώνεται σε κάθε επανάληψη, ενώ , αντίθετα, αυτή της φοβίας αυξάνεται».

Η αντιμετώπιση μιας παιδικής φοβίας είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση , η οποία

απαιτεί την μεγάλη προσοχή και επιδεξιότητα των γονέων. Αυτό που έχει πρωταρχική σημασία είναι το να αντιληφθούμε ότι το παιδί μας έχει πράγματι αυτό το σοβαρό πρόβλημα. Σημαντική βοήθεια προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να μας προσφέρει η συστηματική παρακολούθηση της συμπεριφοράς του παιδιού. Η Μάριλη Ανδριοπούλου μας εξηγεί: «Οι αντιδράσεις ενός φοβικού παιδιού είναι χαρακτηριστικές και ιδιαίτερα έντονές. Στην πλειοψηφία τους τα παιδία παθαίνουν κρίσεις πανικού , δηλαδή εμφανίζουν μεγάλη εφίδρωση, ταχυκαρδία και τις περισσότερες φορές λιποθυμούν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι δεν ¨κινητοποιούνται ¨. Για παράδειγμα ένα παιδί που έχει ζωοφοβία , όταν βρεθεί αντιμέτωπο με το ζώο που φοβάται, δεν θα προσπαθήσει να κάνει κάτι για να το αποφύγει. Αυτό που μάλλον θα συμβεί είναι να ¨ παγώσει¨ στην ή να πάθει κρίση πανικού».

Το κύριο συναίσθημα που δημιουργούν οι φοβίες στο παιδί είναι εντύπωση ότι βρίσκεται σε ένα εσωτερικό αδιέξοδο . Από την άλλη πλευρά αναγκάζεται να προσαρμοστεί στην ζωή του έτσι ώστε να αποφύγει την πηγή του φόβου του , ενώ από την άλλη βιώνει μια έντονη πίεση λόγω των συνεπειών της φοβίας του. Για το λόγο αυτό και οι φοβίες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίζονται επιπόλαια. Είναι πάντα απαραίτητες οι συμβουλές ενός ειδικού, ενώ η βασική πρΰπόθεση για την θεραπεία των παιδικών φοβιών είναι ή όσο των δυνατόν πιο έγκυρή αντιμετώπιση τους. Ακόμα και τότε όμως, το πιθανότερο πιο έγκυρή αντιμετώπιση τους. Ακόμα και τότε όμως, το πιθανότερο αποτέλεσμα είναι να μετατραπεί η φοβία σε απλό φόβο , χωρίς να καταφέρει το παιδί να την ξεπεράσει εντελώς στην υπόλοιπη ζωή του.